Laza Kostić

Laza Kostić rođen je 12. februara 1841. godine u Kovilju, u Bačkoj, u vojničkoj porodici. Njegov otac Petar je bio graničarski podoficir, a majka Hristina je bila poreklom iz trgovačke porodice. Prva dva razreda osnovne škole je završio u rodnom mestu, a podučavao ga je Gligorije Kaćanski. Posle majčine smrti se preselio kod rođaka u Đurđevo gde je nastavio školovanje.

Gimnaziju je pohađao u Novom Sadu, Pančevu, a završio je u Budimu. Diplomirao je prava 1864. godine na Univerzitetu Lorand Etvoš u Pešti, a na istom Univerzitetu završio je doktorat iz pravnih nauka 1866. godine. Službovanje je počeo kao gimnazijski profesor u Novom Sadu; zatim postaje advokat, veliki beležnik i predsednik suda. Učestvovao u stvaranju političkog pokreta Ujedinjena omladina srpska čije je geslo bilo Srpstvo sve i svuda. Pokret je bio aktivan do 1871. godine.

Godine 1869. godine je lažno optužen da je učestvovao u ubistvu kneza Mihaila zbog čega je bio uhapšen. Drugi put je završio u zatvoru zbog antiaustrijskog govora na proslavi na kojoj je obeleženo punoletstvo kneza Milana. Izabran za poslanika u Ugarskom saboru 1873. godine i bio je jedan od najbližih saradnika Svetozara Miletića, predsednika Družine za ujedinjenje i oslobođenje Srbije. Bio je sekretar Jovana Ristića na berlinskom kongresu 1878. godine, a 1880. godine je postao sekretar srpskog poslanstva u Petrogradu, ali se posle četiri meseca vratio u Beograd.

Sve je to trajalo oko osam godina, a potom se, sve do smrti, isključivo bavi književnošću, novinarstvom, politikom i javnim nacionalnim poslovima. i smelo radio za srpsku stvar.

Kostić je svoje književno stvaranje počeo u jeku romantizma, pored Zmaja, Jakšića i drugih vrlo istaknutih pisaca. Pa ipak, za nepunih deset godina stvaranja on je odmah istaknut u red najvećih pesnika i postao najpoznatiji predstavnik srpskog romantizma. On je napisao oko 150 lirskih pesama, drame Maksim Crnojević (1863), Pera Segedinac (1882.), Uskokova ljuba, Gordana (1890) i druge književne i filozofske zapise. Napisao je, po oceni najvećeg broja srpskih kritičara i teoretičara književnosti, najlepšu srpsku ljubavnu pesmu XX veka – Santa Maria della Salute.

Počeo je da uređuje novine Srpska nezavisnost 1881. godine, a 1884. godine, zbog pritiska vlade, se preselio u Crnu Goru. Bio je saradnik kneza Nikole I Petrovića Njegoša i uređivao je Glas Crnogorca na Cetinju.

Nakon sedam godina u Crnoj Gori se vratio u Sombor. Tu je radio kao upravnik Srpske narodne čitaonice koja danas nosi njegovo ime. Laza Kostić bio cenjen i priznat u društvu u kome je živeo i stvarao, pa je 1883. godine postao član Srpskog učenog društva, a 1909. godine član Srpske kraljevske akademije.

Bio je poznat po tome što je prkosio odevanjem, stavovima, kritikama i poezijom zbog čega su ga zvali Ludi Laza. Zaprosio je 1884. godine bogatu miraždžiku Julijanu Palanački, ali se nisu venčali, jer njena majka to nije dozvolila. U leto 1891. godine došao je na prijem kod porodice Dunđerski, jedne od najbogatijih porodica toga doba. Tada je upoznao trideset godina mlađu Lenku Dunđerski i odmah se među njima rodila ljubav. Pesnik je bio svestan da njena porodica, zbog njegove materijalne situacije i razlike u godinama, to neće dozvoliti i pošto je bio uveren da će je zaboraviti samo ako se fizički udalje, on se 1895. godine oženio Julijanom Palanački i preselio se kod nje u Sombor. Lazar Dunđerski mu je bio kum. Dva meseca nakon njegovog venčanja, Lenka je umrla u Beču od tifusa. Za njenu smrt pesnik a je saznao dok je bio u Veneciji na medenom mesecu. U crkvi Gospa od Spasa (pravljenoj od borova posečenih u Dalmaciji koju je on osudio u pesmu Dužde se ženi, 1879. godine) se pomolio za Lenku i počeo da piše svoju najlepšu pesmu. Pesmu Santa Maria della Salute je stvarao više od deset godina. Pesma je objavljena 1909. godine

Razboleo se i otišao u Beč na lečenje gde je umro 26. novembra 1910. godine, a sahranjen 11. decembra  na Velikom Pravoslavnom groblju groblju u Somboru.